در دل هر ساختمان، یک مسیر نجات حیاتی وجود دارد؛ راه‌پله فرار. این مسیر نه فقط راهی برای خروج، بلکه در لحظه‌ای که آتش و دود همه‌چیز را در برمی‌گیرد، تنها امید ما برای زنده ماندن است.
اگر درب راه‌پله فرار به پشت‌بام قفل است؛ تصمیمی که مدیر ساختمان به‌دلیل مسائل امنیتی گرفته است. آیا امنیت واقعی این است که درِ فرار را ببندیم؟
❌ نه! این تصمیم با هیچ قانونی، هیچ وجدان انسانی و هیچ استاندارد ایمنی هم‌خوانی ندارد.
— 📕 طبق استانداردها و قوانین:
۱. طبق NFPA 101 : هیچ دربی در مسیر خروج نباید از داخل قفل باشد. ساکن باید بدون هیچ کلید یا ابزاری بتواند در را باز کند و فرار کند.
۲. طبق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران: درب‌های خروج باید در هر لحظه و بدون مانع از داخل باز شوند. اگر مسیر به بام منتهی می‌شود، این درب باید باز یا به قفل اضطراری (مثل Push Bar) مجهز باشد.
— 🔥 چرا این موضوع مهم است؟
در زمان آتش‌سوزی، دود و حرارت به سرعت راه‌پله را پر می‌کنند. اگر کسی به پشت‌بام برسد ولی درب آن بسته باشد، یعنی او به تله افتاده است. قفل بودن این درب، یعنی حذف آخرین امید زنده ماندن.
— ✅ راه‌حل چیست؟
🔓 اگر نگرانی از بابت امنیت وجود دارد، می‌توان از قفل‌های اضطراری یک‌طرفه استفاده کرد: از داخل به‌راحتی باز می‌شوند، ولی از بیرون بسته می‌مانند.
— ❤️ بیایید مسئول باشیم…
ما ساکنان این ساختمانیم. خانواده‌ها، کودکان، سالمندان… هر یک از ما در برابر جان دیگری مسئولیم. اجازه ندهیم تصمیمی ناآگاهانه، خانه‌مان را به تله‌ای مرگبار تبدیل کند.
— 📌 اگر این مشکل در ساختمانی وجود دارد:
۱. با مدیر محترمانه صحبت کنید و توضیح دهید.
۲. در صورت عدم اقدام، به سازمان آتش‌نشانی منطقه اطلاع دهید.
۳. ایمنی، یک حق غیرقابل مذاکره است. — ایمنی یک انتخاب نیست، یک ضرورت است. بیایید قفل را باز کنیم، نه فقط از درب پشت‌بام… بلکه از چشمان‌مان نسبت به خطری پنهان ولی واقعی.
🟩 اصول عملکرد درب‌های خروج اضطراری بر اساس استانداردهای ایمنی حریق برای حفظ ایمنی و تسهیل خروج اضطراری، درب‌های مسیر فرار باید شرایط زیر را داشته باشند:
۱. باز شدن آسان از داخل
تمامی درب‌ها باید در زمان حضور افراد در ساختمان، از سمت داخل بدون کلید یا ابزار خاص و بدون نیاز به دانش ویژه، به‌آسانی باز شوند. قفل‌هایی که نیاز به شکستن شیشه، وارد کردن رمز، یا استفاده از کارت دارند، ممنوع هستند.
۲. مکانیزم بازشوی ساده، آشنا و قابل استفاده در تاریکی
روش باز کردن درب باید برای همه افراد قابل فهم باشد، حتی در شرایط کم‌نور یا اضطراری. وسایلی مثل دستگیره، اهرم یا Panic Bar باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که با یک حرکت در یک جهت (خطی یا چرخشی) تمامی قفل‌ها و بست‌ها را آزاد کنند.
۳. منع پیچیدگی یا تأخیر در باز شدن
هیچ‌گونه تاخیر یا مانع اضافی برای باز کردن درب نباید وجود داشته باشد، چون در شرایط آتش‌سوزی، ثانیه‌ها حیاتی هستند.
۴. قفل بودن از سمت بیرون مجاز است، نه از داخل
برای جلوگیری از ورود غیرمجاز، می‌توان درب را از سمت بیرون قفل کرد؛ اما از داخل، همیشه باید بدون مانع باز شود.
— ✅ این الزامات مطابق با NFPA 101 و مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران هستند و عدم رعایت آنها، تهدیدی جدی برای جان ساکنان در مواقع اضطراری محسوب می‌شود.
✅ تصمیم به فرار یا ماندن در آتش‌سوزی؛ چه زمانی باید فرار کرد و چه زمانی نه؟
🔥 ۱. در چه شرایطی باید فرار کرد؟
فرار فوری از ساختمان در شرایط زیر توصیه می‌شود:
آتش در نزدیکی محل شماست و دود یا حرارت به سرعت در حال گسترش است.
مسیر خروج امن، روشن، و باز است.
سیستم اعلام حریق فعال شده و خروج سراسری اعلام شده است.
در طبقات پایین ساختمان هستید و می‌توانید با سرعت و ایمنی فرار کنید.
در مکان‌های عمومی مثل مدرسه، سینما، یا بیمارستان هستید که خروج فوری برای همه توصیه می‌شود.
🧯 ۲. در چه شرایطی نباید فوراً فرار کرد؟
(اصول “Shelter-in-Place”) گاهی ماندن در محل و اتخاذ موقعیت ایمن، بهترین راه نجات است:
مسیرهای خروج توسط دود یا آتش مسدود شده‌اند.
در طبقات بالای ساختمان‌های بلند هستید و خروج از راه‌پله ممکن نیست.
درب خروجی داغ است یا پشت آن آتش وجود دارد (بر اساس آزمون پشت دست).
به اتاقی با درِ بسته و پنجره دسترسی دارید.
سیستم تهویه هنوز کار می‌کند و دود به داخل نیامده.
منتظر نجات از طریق نردبان یا بالگرد هستید (در برج‌ها یا هتل‌ها).
برای افراد با معلولیت جسمی که امکان فرار سریع ندارند. —
📘 توصیه‌های تخصصی: طبق NFPA 101 و اصول مدیریت شرایط اضطراری : اصل بر این است که فرار مقدم بر پناه‌گیری است، اما فقط در صورتی که مسیر ایمن باشد. اگر فرار خطرناک‌تر از ماندن است، باید در مکان امن پناه بگیرید، درها را ببندید، با حوله یا لباس جلوی در را آب‌بندی کنید، و از پنجره علامت بدهید. در ساختمان‌های بلند، باید به طبقه‌ای پایین‌تر از آتش‌سوزی رفته و منتظر نیروهای نجات بمانید.
سیدجلال ملکی شامگاه سه‌شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۴ به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: حادثه آتش سوزی یک واحد مسکونی در خیابان وحدت اسلامی، خیابان فروزش در ساعت ۱۹:۲۴ به سامانه ۱۲۵ اعلام شد.
وی درباره جزییات این حادثه افزود: آتش‌سوزی در یک واحد ۶۵ متری در طبقه سوم یک ساختمان پنج طبقه روی داد که با ورود آتش‌نشانان یک خانم میانسال به همراه نوزاد چند ماهه در راه پله‌ها بی‌حال روی زمین قرار داشتند.
به گفته وی، همچنین ۲ زن میانسال دیگر هم که سعی داشتند خود را به پشت بام برسانند با درب بسته مواجه شدنه و دچار دود گرفتگی شده بودن که یکی از آنها به همین خاطر جان باخته بود.
ملکی ادامه داد: با تلاش آتش نشانان این آتش سوزی مهار و در نهایت نوزاد چند ماهه به همراه ۲ زن دچار دود گرفتگی، نجات یافته و با تحویل به عوامل اورژانس روانه مراکز درمانی شدند.
وی تاکید کرد: در این حادثه افرادی که در داخل محل آتش سوزی بودند نجات یافتند ولی یکی از افرادی که با درب بسته پشت بام مواجه شده بود بدلیل دود گرفتگی در این حادثه جان باخت.
