آتش سوزی خودروهای برقی در پارکینگ
با تحول در طراحی و کاربری پارکینگ‌ها، به‌ویژه پارکینگ‌های سرپوشیده شهری، و افزایش چشمگیر خودروهای برقی و هیبریدی، ضرورت بازنگری در رویکردهای سنتی ایمنی حریق بیش از گذشته احساس می‌شود. این موضوع به‌ویژه زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم بسیاری از مقررات و آیین‌نامه‌های ایمنی آتش‌سوزی هنوز بر پایه واقعیت‌های دو دهه پیش تدوین شده‌اند.
🚨 یک هشدار تلخ: آتش‌سوزی مرگ‌بار در آلکورکون، اسپانیا
در آوریل سال جاری، یک خودروی هیبریدی در پارکینگی در شهر آلکورکون (مادرید، اسپانیا) با یک سازه برخورد کرد و انفجار باتری لیتیومی آن منجر به وقوع آتش‌سوزی شد. در این حادثه، متأسفانه دو آتش‌نشان جان خود را از دست دادند. این رویداد، بار دیگر زنگ خطر را برای نهادهای ایمنی و سازندگان ساختمان‌ها به صدا درآورد تا با ریسک‌های نوظهور در محیط‌های پارکینگی مواجهه‌ای علمی و به‌روز داشته باشند.
🔍 چرا پارکینگ‌ها امروز پرخطرتر شده‌اند؟
پارکینگ‌های امروزی دیگر شبیه دهه‌های گذشته نیستند. عوامل متعددی باعث افزایش شدت و سرعت آتش‌سوزی در پارکینگ‌ها شده‌اند:
۱- افزایش ابعاد خودروها و کاهش فاصله میان آنها (تراکم بالا)
۲- استفاده گسترده از پلاستیک در طراحی داخلی خودروها
۳- افزایش ظرفیت باک‌های سوخت
۴- وجود ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی (EV Charging Stations)
۵- سقف‌های کوتاه که مانع دفع حرارت می‌شوند
این موارد در مجموع منجر به افزایش چشمگیر بار حرارتی (Thermal Load) و بار آتش (Fire Load) در پارکینگ‌ها شده‌اند.
✅ راهکارهای نوین برای ایمنی آتش‌سوزی در پارکینگ‌ها
در پاسخ به این تهدیدات نوظهور، کارشناسان ایمنی و سازمان‌های استاندارد، راهکارهای زیر را به‌عنوان تدابیر مؤثر مطرح کرده‌اند:
۱. استفاده از سیستم‌های اسپرینکلر خودکار
نصب اسپرینکلرهای خودکار (Automatic Sprinklers) نقش حیاتی در مهار و کنترل اولیه آتش در پارکینگ‌ها دارد. استانداردهای بین‌المللی در این زمینه، بازنگری‌های مهمی داشته‌اند:
NFPA 13: پارکینگ‌ها را از دسته «خطر معمولی سطح ۱ (OH1)» به «خطر معمولی سطح ۲ (OH2)» ارتقاء داده است.
FM Global Datasheet 3-26: طبقه‌بندی خطر را از HC2 به HC3 افزایش داده است.
استاندارد اروپایی EN 12845: طبقه‌بندی پارکینگ‌ها را در گروه ریسک RO2 قرار داده است.
۲. استفاده از سیستم‌های مه‌پاش (Water Mist)
آزمایش‌ها نشان داده‌اند که سیستم‌های مه‌پاش عملکرد بسیار مطلوبی در اطفای آتش‌سوزی خودروهای برقی دارند. پاشش آب به‌صورت مه باعث پوشش بهتر، کاهش دما و جلوگیری از گسترش سریع حریق می‌شود.
۳. بازنگری در مقاومت سازه‌ای
حادثه آتش‌سوزی پارکینگ لیورپول (بریتانیا) در سال ۲۰۱۷ که منجر به سوختن بیش از ۱۰۰۰ خودرو شد، نشان داد که مقاومت سازه‌ای ۱۵ دقیقه‌ای (که در برخی کشورها برای پارکینگ‌های روباز کافی تلقی می‌شود)، در شرایط واقعی ناکافی است. بررسی مجدد مقاومت حریق سازه‌ها، به‌ویژه در پارکینگ‌های چندطبقه و زیرزمینی، ضروری است.
۴. بخش‌بندی و کنترل نواحی خطرپذیر
بخش‌بندی اصولی فضا، به‌ویژه اطراف ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی، نقش مهمی در کنترل توسعه آتش دارد. همچنین تحلیل دقیق بار آتش و بار حرارتی باید در طراحی و نگهداری سازه‌های پارکینگی گنجانده شود.
—
🧯 جمع‌بندی: زمان بازنگری فرارسیده است
تحولات فناوری خودرو و زیرساخت‌های شهری، ما را ملزم می‌سازند که استانداردهای ایمنی حریق در پارکینگ‌ها را به‌روزرسانی کنیم. عدم انطباق مقررات با واقعیت‌های امروز، می‌تواند منجر به فجایع انسانی و اقتصادی شود. لازم است طراحان، مهندسان، آتش‌نشانان و تصمیم‌گیران شهری، نگاهی نو و حرفه‌ای به خطرات نوظهور داشته باشند.
منابع علمی معتبر جهت مطالع بیشتر درباره خودروهای برقی و آتش سوزی آنها:
Handling Lithium-Ion Batteries in Electric Vehicles: Preventing and Recovering from Hazardous Events